Көздеріне ғашықпын

Бұл хикаяны бастамас бұрын, қанша ойға батып шындықты жазуға бет алсам да, жүрегімнің түбінде біреу ұстап тұрғандай сезіміме талай уақыт оздырған едім, ал енді бәрі өткен күндердің еншісінде қалды. Хикаяның басы, мен ауылдан он бірінші сыныпты бітіріп келгеннен бері басталады, сол кездері түрлі – түрлі үйірмелерге қатысып, алға қойған мақсаттарда тау шынымен теңесіп, артқа қарауға уақыт жоқтығына бақыттан бас алмаған кездерімді қалай сағындым десеңізші. Бала кезден арамандап келе жатқан араманым бар болатын, ол актриса болу, сол арманға жету үшін қаланың бар бұрышымен танысып, ақыры жас актерларды дайындайтын үйірмеге де келдім. Уақыттың озбырлығы ма, тағдырдың жазбауы ма мен ол кезде мұғалімдік мамандықта жоғарғы оқу орнында оқып жүргенмін, ата – бабамыздың ұлы сөзі бар емес пе «Екі кеменің құйрығын ұстаған, суға кетеді» деген, сол сөздерді ескере отырсам да, сол үйрмеге қатыса беруді жөн көрдім. Бәлкім сол шешімді қабылдамағанда бұл хикаяның дәмі де сезілмес еді –ау!
Мамыр айының соңғы күндері, қасымдағы құрбым, Жанар екеуіміз арманға жол тартқан күйі үйірмеге қатысуға жол беттеп, әдемі көйлегімізді киіп, артық ойымыз жоқ күйі, үйірме болатын жерге ат ізін бұрдық. Кімге жолығарымызды білмей екеуіміз ары бері делсал болып біраз жүріп те қалдық, енді үмітімізді үзер шағымызда, алдымыздан аппақ киім киген, бойы орташа, көздерінде оты бар бір жас жігіт алдымыздан шыға келді:
– Біреуді іздеп жүрсіздерме? – деген сөзі бір үміт отын екеуімізге жарқ ете қалғандай естілді.
– Иа, сіздерде жас актерларды дайындайтын үйірме бар деп естіп, соны іздеп келген едік, – дедім мен суық түрде жас жігіткке қарай.
– Кіріңіздер, қазір ұстаз болмай тұр, бірақ оның ең үздік шәкіртті отыр, сонымен сөйлесе тұрыңыздар, – деді де, бізді ішке ілтипатты түрде кіргізді. Ең алғаш өнер ордасына кіріп тұрған құрбым екеуіміз ең басында не істерімізді білмей жан – жағымызға таңдана қарадық, сахнада жас актерлар дайындалып жатыр, оны тамашалап отырған жандар да өздерінің пікірлерін ортаға салуда, ал біреулері кабинеттің шет жағында тұрған пианинаны ойнап отыр , сол мезетте бір байқағаным олардың ұйымшылдығы еді. Бізді ілтипатты түрде кіргізген жігіт, нұсқаған қыздың жанына отырып бізге қарай сұрақтарын қоя бастады, сол кездегі алаңдаушылық па, әлде таңданушылық па сөздерімнің бірі де есімде қалмаған екен. Есімде қалғаны ұстаздың және бізбен сөйлескен шәкіртінің есімі, Аяулым ойымда қалды. Аяулым бізге өз ақылын айтып, келесі күні түске таман келуімізді өтінді, бізде тез арада шығып кеттік. Өнер ордасының екінші үйінен шыққан біз айтар әңгімеміз сол жердегі тәрбиеленушілер мен бізді қарсы алған жігіттің көркі туралы әңгіме еді, ондай адамдарды өмірі көрмегендей күйде болдық.
Міне, құрбым екеуіміз асыға күткен екінші күнде өзінің арайлы таңымен атып елге жылуын шашты, сол күндері күн бұрыңғыдан да жарық сәулесін шашқандай көрінді, бәлкім, қиялмен ұштасқан арманымның орындалуына қуанышққа толы кеудемнің ілтипаты да болар. Кешегі барған үйірмеге біз асыға барсақ, ұстаз әлі келе қоймаған екен, астыдағы күту залында отырып есікке жалма – жан қараумен бірнеше сағаттар да судай оза берді. Бір мезетте, есік жақтан бойы орташа, қара мұрты бар, жүзінен жылу шашақан бір ағай кіріп, жан – жағына қарап тұрды, сол кезде біздің оң жағымызда отырған вахтерша апай, жоғарғы дауыспен:
– Болат Камзин сізді отырған екі қыз күтіп отыр, – деді, біз орнымыздан қалай ұшып тұрғанымызды байқамай да қалдық, амандық пен жөнімізді сұрап болғаннан соң, ағай бізге тесіле қарап:
– Сонда, сендер қандай мақсатпен келдіңдер? – дегенде, ондай сұрақты күтпеген біз не деп жауап берерімізді де білмей, бір минуттық үнсіздікпен төмен қарап тұрып қалдық, Болат ағай біздей шәкірттерді көп көргеннен бе, әлде дені дұрыс жауап бермейтінімізді сезді ме екен, көп қинамай өзінің кешегі отырған аудиториясына кіргізді, кірсек кешегі тәрбиеленушілер де көрермен залында отыр екен. Ұстаз өзінің шәкірті отырған орындыққа отырған күйі, бізге қарап:
– Ал енді келген екенсіңдер, өнерлеріңді көріп жіберейік, қане кім бірінші сахнаға шығады? – дегенде Жанар екеуіміз бір бірімізге қарап көп тұрып қалдық, шынымды айтсам дайындықсыз келген болатынбыз. Ең алдымен Жанар сахнаға шықты, ақын жандылар түзде де жол тауып кетеді демекші, ол прозаны да сол жерде құрай салып айтып берді, және өзінің жақсы көретін поязиясында жырлата жөнелгенде ақын болып тумағаныма қатты өкінген едім, сол кездегі менің бар тілегім маған кезек келмесе екен деген ой болатын, бірақ «бәрі біз ойлағандай бола бермейді» демекші кезек маған да жетіп қалғанын менің есімім аталғанда бірақ сезілді, сахнаға шыққанда не дерімді білмедім, тек қана бір мақал басымда айналшықтап жүрді «Әншейінде ауыз жаппас, той деген де өлен таппас» сол мақал дәп маған айтылғандай көрінді. Болат ағаның сол кезде маған қандай сұрақ қойса да, мен тек қана «жоқ» деген жауаппен қайырыла алдым. Бір уақытта ағай маған қарап:
– Осында отырған бір адамды мезге де соған бар ашу – кегінді шығар, яғни айғайла, – деді, өмірімде ешкімнен ашу – кегімді алып көрмеген маған қиынға соға бастады, аузыма сол кезде нелер кетіп, нелер келгенінде білмедім. Болған соң ұстаз менің қателіктерімді айтып өзінің ақылын да берді. Бір уақытта, кешегі құрбым екеуіміз көрген жігіт орнынан тұрып: «Ағай, бұл қызбен мен айғайласып көрейінші» деген ұсынысын айтқанда, ағай бірден келісіп, сахнада сол жігіт екеуіміз тұрып қалдық. Бәрі бізге қарап отыр, үнсіздік, тек қана әлгі жігіт екеуміздің дауысымыз естіледі, сол кезде ме екен, әлде одан кейін ба екен, оның қараған көздері менің ұшқын сезіміме ұшып келген оқтай қадалды, үлкен қара көздері маған қадалғанда, махаббат оты жарқ ете қалғандай болды, бірақ махаббат оты тек қана менің кеудемде жанды десем де болады, « махаббат қарамаудан жаралған» деп Мұқағали атамыз айтқандай сол махаббат қарамаудан құралған – ау шамасы, кейіннен сол жігіт туралы сұрап білгенімде оның көп жылдан бері жүріп жүрген қызы бар екенін де білдім, ол қызы бізді жылы шыраймен қарсы алған сүйкімді Аяулым болып шықты, басында қызғаныштық сезім болғанмен, кейіннен мен оларға осы махаббатарын жоғалтып алмауларына жаратқан иемнен күнде азаңда тілеп жүретінмін, бірақ сол жігітті кеудемнен бір жылдан артық сырып тастай алмай қойдым, бар тілегім соның бақытты болуы еді. Мен ол сезімімді білдіре алмадым, себебі махаббат үлкен теңіз, ал сезім сол теңіздегі қайықтар емеспе, ал ол қайыққа тек қана шынайы бір – біріне ғашық жандар отыратынына көзім түбейгейлі жетті. Мен ол адамды ұнатамын, сол үшін де мен ең бақытты жан болып саналатын да шығармын, себебі осындай оқиға, сезім ешқай адамда жоқ тек қана менде бар. Біршама уақытта болып қалды үйірмеге бармағаным, барсам сол баяғы сезім оты қайтадан менім кеудеме ұшып қонатындай сезімде болам ба деп қатты қорықтым да, ғашық жандарға тілейтінім қолдағы алтынның қадірін жоғалтып алмауларын, себебі ол алтын кейбір жандарға ең бағалы заттардың бірі…